|
|
|
 |
Balkanlarda çakma devrim
Aslı AYDINTAŞBAŞ
[email protected] |
|
|
Arnavutluk’ta başbakan yardımcısının yolsuzluk kaseti çıkınca, hükümet karşıtları sokağa indi. “Tunus’un isyan rüzgârı Arnavutluk’u sardı” yorumları yapıldı.
Oysa gördük ki Ortadoğu’daki rüzgârla alakası yok.
Her tür muhalefet ve medya serbest. Sokaklarda devrim değil, iktidar ve muhalefet arasında bir tiyatro yaşanıyor
Arnavutluk Başbakanı Sali Berisha, geçen hafta zor günler geçirdi. Kiminle konuştuğunuza bağlı olarak sayıları 20 binle 200 bin arasında muallak olan göstericiler, Başbakanlık binasını ablukaya aldı; neredeyse hükümet devrildi. Dünya medyası, “Tunus’tan başlayan isyan rüzgârı Balkanlar’a sıçrayarak Arnavutluk’u sardı” dedi. Biz de durumu yerinde görmek için uçağa atlayıp Tiran’a, Avrupa’nın en fakir ülkelerinden birine doğru yol aldık.
Burası Avrupa’nın bakir kalmış son kalesi. 3 milyon nüfusu, bol işsizi ve Adriyatik boyunca uzanan el değmemiş sahil şeridi var. Ama Arnavutluk aynı zamanda NATO üyesi ve ABD’nin bölgedeki en sıkı müttefiki.
Arnavutluk aslında isyan ve yolsuzluk kelimelerine aşina. Enver Hoca dönemi Demir Perde’nin en baskıcı ve dünyadan kopuk rejimiydi. O zaman bu zamandır ayaklanmalarla anılıyor. Önce komünistler, ardından anti-komünistler, ardından piramit saadet zinciriyle halkı hortumlayanlara karşı ayaklanmalar yaşandı son 20 yılda.
ABD HEMEN EL KOYDU
Geçen hafta 3 kişinin öldüğü gösteriler sonrasında Arnavutluk’un “Büyük Abi”si Washington buradaki krize tamamen el koymuş durumda. Doksanlı yıllarda George Soros’un Açık Toplum Vakfı buralarda hükümetten bile önemliymiş. Şimdilerde ise Tiran’da en önemli isim, ABD elçisi.
Arnavutluk’ta Amerikan karşıtlığı değil, tam tersine siyasilerin “Kim Amerika’ya daha yakın” yarışı var. Örneğin göstericilere kimin ateş açtığıyla ilgili soruşturmayı bile ABD yapıyor. Amerika’dan gelen bir telefon, Başbakan’ın bugün planladığı mitingi iptal etmesine, muhalefetinse miting yerine sade bir anma töreni yapmasına neden oldu.
NEDEN SOKAKTALAR?
Peki, kavga neden? Arnavutluk’ta iktidar ve muhalefet dengesi başa baş. Geçen hafta yayınlanan başbakan yardımcısının yolsuzluk kasetleri, insanları sokağa döktü. Gösterileri organize eden Tiran’ın karizmatik Sosyalist Partili Belediye Başkanı Edi Rama’nın taraftarları, burada Tunus benzeri bir ‘devrim’ zamanının geldiğini söylüyor. Onlara göre burası bir diktatörlük.
Oysa basın özgürlüğü dahil her tür demokratik hak mevcut. Arnavutluk demokrasi mücadelesi değil, bir kaos yaşıyor. Gerçek mesele işsizlik ve yolsuzluk. Sokaktaki olaylar ise direnişten ziyade iki sıra dışı lider arasında bildiğimiz iktidar kavgası.
YOLSUZLUK DİZ BOYU
İktidar da muhalefet de birbirini yolsuzlukla suçluyor. Ama karşılıklı suçlamalar burada da bitmiyor. Makamında ilk kez bir Türk gazeteciyle görüşen Berisha, devrim iddialarına ‘senaryo’ diyerek gülüp geçiyor. Başbakan’a göre Arnavutluk’un ‘Tunus ya da Mısır’la alakası yok’, geçen hafta yaşananlar ise ‘devrim’ değil ‘darbe.’
Muhalefet lideri Rama, George Soros’un da yakın dostu çılgın bir ressam; Başbakan Berisha ise Bülent Arınç üslubuyla konuşan eski bir siyaset kurdu. Tiran’daki bu tiyatro bu ikisi arasında sürüyor...
KUZEY IRAK GİBİ
Tiran’da her şey ‘bulvar’ denilen ana cadde üzerinde cereyan ediyor. Aynı gün içinde önce 2005’ten beri ülkeyi yöneten Başbakan Berisha, ardından birkaç sokak ötedeki Sosyalist Parti genel merkezinde Rama’yla görüştüm. Rahatlıkla söyleyebilirim ki, bunlar hayatımın en eğlenceli röportajlarındandı. Burası bana 90’lı yıllarda Kuzey Irak’ın halini hatırlattı. Barzanicilerin Talabani’ye, Talabanicilerin Barzani’ye küfür ettiği dönemler.
Seçimden çatışmaya
Arnavutluk’ta 28 Haziran 2009’da yapılan genel seçimi Sali Berisha önderliğindeki Demokrat Parti az bir farkla kazandı. Demokrat Parti yüzde 46.92, Sosyalist Parti yüzde 45.34, Entegrasyon İçin Sosyalist Hareket Partisi ise yüzde 5.56 oranında oy aldı. 140 sandalyeli parlamentoda Demokratik Parti öncülüğündeki “Değişim İttifakı” 70, Sosyalist Parti öncülüğündeki “Değişim Birliği” 66, “Bütünleşme İçin Sosyalist İttifak” 4 milletvekilliği kazandı. Hükümeti “Değişim İttifakı” ile “Bütünleşme İçin Sosyalist İttifak” kurdu. Sosyalist Parti oy sayımında usulsüzlük yapıldığını ileri sürerek, parlamentoyu boykot etti ve Tiran’da 30 Nisan 2010’da 80 bin kişinin katıldığı gösteri düzenledi. Protestolara rağmen Başbakan Berisha hükümetin istifa etmeyeceğini bildirdi.
Başbakan Yardımcısı Ilir Meta’nın 14 Ocak’ta rüşvet pazarlığı yaptığı videonun basına sızması ile gerginlik isyana dönüştü. Meta, istifa etti ancak bu yıllardır rüşvet ve yolsuzluktan bıkan halkın öfkesini dindirmeye yetmedi. Sosyalist Parti’nin 21 Ocak’ta başbakanlık önünde düzenlediği gösteride polisle çatışma çıktı ve 3 kişi öldü, 55 kişi yaralandı.
Tiran isyanlara aşina. Doğu Bloku yıkılalı beri sayısız isyan gördü. Bu kez muhalefetin yolsuzluk nedeniyle sokağa döküldüğü olaylarda 3 kişi öldü. Ancak her şeye rağmen demokrasi işliyor...
BAŞBAKAN BERİSHA: GELİRLERSE GÖRÜRLER
Berisha, geçen hafta az daha kendisini deviren ablukayı anlatırken açtı ağzını yumdu gözünü. Rakibi Rama için “Psikiyatrik tedavi görüyor” dedi, ezeli rakibinin belediye ruhsatlarından yüzde 20 komisyon aldığını, sokaktaki göstericilere para dağıttığını söyledi. İşte Arnavutluk maceralarımın ilk bölümü ve Başbakan’ın ağzından ablukanın öyküsü:
Tunus’tan başlayan isyan dalgası ülkenize mi geldi?
Alakası yok. Burada yaşananlar ne Tunus ne Mısır’la alakalı. Bu bir senaryo. Muhalefet lideri zor kullanarak iktidara gelmeye çalıştı ama başaramadı.
Muhalefetin gücü nereden geliyor?
Rama’nın parası. Şehirdeki bütün inşaat ihalelerden yüzde 20 alıyor. Ona yüzde 20 vermeden bu şehirde hiçbir bina dikmek mümkün değil.
HEP PROTESTO OLUR
Ama ülkeniz zaten yolsuzluk sıralamasında çok yüksek.
Transparency Interational’da 87’nci sıradayız ama inşaat sektöründe 173. İnşaatta dünyada en yolsuz ülkelerinden. Asıl yolsuzluk orada. Zaten koalisyon ortağımızla ilgili çıkan kasette de kopyala-yapıştır yöntemiyle atlamalar olduğunu herkes gördü.
Rakibiniz Edi Rama çok karizmatik biri. Ressam, eski basketçi ve Amerika’nın göz bebeği...
Hayır, Amerika’da değil; sadece Soros destekliyor. Soros dışında destekleyen yok. AB temsilcisi bana net bir biçimde söyledi. ABD seçimlerin zamanında yapılmasını istiyor. Rama eski yönetim elitinden (nomenklatura) geliyor. Babası diktatörün (Enver Hoca) heykellerini yapardı. İdamları imzalayan konseydeydi. Rama 13 yıl psikiyatrik tedavi gördü. Aptal değil ama sorunları var. Üstelik bir alternatif, vizyon sunmuyor.
Peki insanlar niye size karşı bu kadar kızgın diye merak etmiyor musunuz?
İnsanlar hep protesto eder. Ben iktidara geleli beri muhalefet yüzlerce gösteri yaptı ama hiç şiddet olmamıştı. Bu kez bir senaryo oynanıyor. Bizim tespitlerimize göre göstericiler arasında 200-300 kişilik bir grup var ki 300’er euro’ya kiralanmış ve şehir dışından getirilmiş kriminal tipler. Şiddete başvuran onlardı. En az 2 milyon euro harcadı bu senaryo için.
İÇERİ GİREMEDİLER
Ne hissettiniz makamınızda 5 saat boyunca ablukada kalınca... Geçmişte Tiran’da hükümetler böyle devrildi...
Ben masamda oturmuş, öğle yemeğimi yiyordum. Binayı sardılar. 5 saat devam etti abluka. Polis ve milli muhafızlara (ordu) saldırdılar. Maalesef 3 kişi de öldü ama soruşturma devam ediyor. Göstericiler polisi provoke etmeye çalıştı. O da İkiz Kule‘deki ofisinden (Sosyalist Parti genel merkezinden söz ediyor) her şeyi yönetti. Gelmedi buraya çünkü aslında korkağın teki.
Neredeyse başbakanlığı ele geçireceklerdi...
Asla. Buna izin vermem. Bir daha denerlerse karşılığını bulurlar. Kanunları işletirim. O gün zaten içeri giremediler. Dış kapıdan girdiler ama ulusal muhafızlar havaya ateş etti. Ama içerde ölen yoktu. (Soruşturma devam ediyor.)
Nasıl bitti olaylar?
Sonra yavaş yavaş dağıldılar. Ben de akşam 7 30’da medyaya çıkıp başarısız bir darbe girişimi olduğunu ama polisin bunu engellediğini anlattım.
Ya bundan sonra
Gelirlerse görürler. Demokratik bir ülkeyiz ama yeniden denerse hak ettiğini bulur. Ben burada olacağım. Burayı ele geçirmeyi ikinci kere denerse, bir üçüncüsü olmayacak...
|
| |
| 29 Ocak 2011 - 12:45:27 |
| |
|
|
| Dolar |
|
|
1.594
|
1.604
|
| |
| Euro |
|
|
2.187 |
2.202 |
| |
| Sterlin |
|
|
2.525 |
2.570 |
| |
| Altın |
|
|
68.14 |
68.80 |
| |
| IMKB |
|
|
63278 |
|
|
