 |
| |
|
|
|
Necip Hablemitoğlu'nun ölümünün yıl dönümü
|
|
|
|
 |
Muhammed Es'ad Erbili
Mehmet HÜSREVOĞLU
[email protected] |
|
|
Osmanlı imparatorluğunun , reis-ül meşâyihi , yani resmi olarak devletin , Tarikat olarak kabul edip kayıt altına aldığı ve her birine yer tahsis edip, ( Tekke ) maaş verdiği , tarikat temsilcilerinin ( meşayih) başkanı olan şehid üstad…
Reis-ül meşâyih makamını, yeni versiyonla şu şekilde tanımlayabiliriz; Diyanet işleri başkanı Devletin, Dinsel alanda, nasıl resmi temsil hakkına sahip tek kurumu ise, Reis-ül meşâyih makamı da, Osmanlı devletinin tüm tarikatları bünyesinde toplayan tam resmi bir, Tarikat İşleri Başkanlığı denebilir… Üzerine basa basa , kelime tekrarları ile kimlik tanımı yapmamın nedeni ilerde bahsi geçecek tragedya’nın iyi anlaşılması içindir…
Muhammed Es’âd ERBİLİ , Osmanlı devletinin son tarikat işleri başkanıdır…(Reis-ül meşâyih )
İmparatorluk neden , Tarikat işleri başkanlığı kurup, alt üst ilişkileri içinde bu kurumdan nasıl istifade ediyor ve kurum mensuplarına niçin maaş veriyor diye bir soru akla gelirse, verilebilecek en belirgin cevap, Tarikatların fütuhat öncüsü bir işleve sahip olmalarından dolayıdır denebilir…
Orta Avrupa, Asya, uzak Doğu ,ve Afrika’da belli bölgelere ulaşan mutasavvıflar, her fethin ilk basamaklarını inşa etmişlerdir…
Örneğin, Filipinlere ulaşan birkaç mutasavvıf aile veya bireyler, o bölge de ahlaki konumları, düzgün ticaretleri ve dini yaşamları ile çevreye örnek olmuşlardır… Beş ila on yıllık bir örnek tasavvufi yaşam , o bölge halkının İslam’a karşı hoş görülü olmasını sağlıyor ve Osmanlının o bölgeye girişi kimi zaman savaş’a bile gerek kalmadan gerçekleşiyordu…
Sadece Hicret ederek uç bölgelere yerleşen tarikat ehline ilaveten , imparatorluğun akıncı kanadında, dervişlerin sayısı azımsanmayacak durumdaydı…
Tarikat ehli, Mutasavvıf, Derviş gibi aynı kimliği arzeden tanımlamalar ile açıkça şu tespit yapılabilir:
İslam Dinini daha üst düzey yaşama anlayışına , tarikat veya tasavvuf, bu yolu benimseyip, üst düzey dini bir yaşama sahip olmak isteyene Derviş veya mutasavvıf, çok kaba tanımla tarikatçı , bu eğilimin üstadına ise mürşit denir…
Kadiri ve Nakşi irşad icazeti almış son Osmanlı mürşidi , Muhammed Es’âd Erbili , Carl Wett ile yaptığı bir söyleşide, yüzbin’e yakın müridi olduğunu belirtiyordu… Osmanlı topraklarında….. Binlerce tekke, iyi insan yetiştirme kaygısı ile hizmet veriyordu…
Birinci Cihan harbi ile başlayan , İslam topraklarını yok etme amaçlı, bir anlamda son Haçlı istilasında, başta Çanakkale olmak üzere , İslam topraklarının her karışında Cihad’a katkı veren, , mutasavvifenin direniş ruhu, şahadet arzusu ve şüheda sayısı , inkar edilemeyecek tarihi bir gerçektir…
1923 Devrimi ile birlikte ilk yapılan icraat , İslam dini ile olan münasebetin yok edilmesi veya en alt düzeye indirgenmesi, alınan ilk hayati kararlardan biri olmuştur… Bu karar doğrultusunda yapılması gereken üç büyük devrim vardı…
a.Tekke ve zaviyelerin kapatılması
b.Tevhidi tedrisat kanunu
c.Harf inkılabı… Bu üç ana madde tamamen köklerle irtibatın kesilmesi anlamına geliyordu… Tekke ve Zaviyeler bir kanunla kapatıldı … Tevhidi tedrisat ile Dini eğitim veren tüm okullar bir gecede lağıv edildi… Bir sonraki güne onbinlerce işsiz öğretmen ordusu ile uyandı Anadolu toprakları… Öğrenci yetiştirerek aldığı maaşla kıt kanaat geçinen medrese öğretmenleri nasıl geçim temini yapacaklardı?... Zanaat, ticaret ve tarım bilmeyen bu insanlar , bir anda kapı kenarında buldular kendilerini…
Aynı şekilde , Osmanlıdan, daha doğrusu eski devlet sisteminden aldıkları maaşla geçinen şeyhlerde , aynı akıbete duçar olmuşlar ve bir sonraki gün hepsi geçim derdi ile baş başa kalmışlardı…
Muhammed Es’âd Erbili, Erbildeki Babadan kalma mülklerini satarak , başkasına muhtaç olmadan , köşesine çekilmiş bir vazıyette yaşama tutunmuşken , oğlu müderris Mehmet Ali efendi, Tekel sigara fabrikasında işçi olarak çalışma şansına sahip olmuştu… Koskoca profesör’ün , sıgara fabrikasında çalışması şans mı demeyin bu maaşı bulamayan nice işsiz müderrisler ve meşayihler oluştu bu topraklarda… Asıl konuya girmeden yerimiz doldu bir sonraki gün inşallah…
|
| |
| 15 Aralık 2010 - 00:01:29 |
| |
|
|
| Dolar |
|
|
1.537
|
1.547
|
| |
| Euro |
|
|
2.026 |
2.041 |
| |
| Sterlin |
|
|
2.375 |
2.420 |
| |
| Altın |
|
|
67.92 |
68.36 |
| |
| IMKB |
|
|
63524 |
|
|
