|
|
|
| Post-Referandum, Türkiye-AB İlişkileri |
|
|
|
| 12 Eylül 2010, Türkiye’de siyasal ve sportif açılardan bir dönüm noktasını teşkil etmektedir. |
| |
Siyasal açıdan otuz yıl önceki askerî darbe sonrasında yapılan Anayasaya dair en kapsamlı değişikliğin oylandığı referandumda geçerli oyların %58’i “evet” çıkmıştır. Spora gelince, ev sahipliğinde on altıncısı düzenlenen 2010 Dünya Basketbol Şampiyonası’nda tarihinde ilk kez final oynayan Türk A Milli Basket Takımı, konuk Amerikan Milli Takımı karşısında 81-64’lük skorla şampiyonadaki tek yenilgisini alırken gümüş madalyayı kazanmıştır.
Bu başarıda kanser tedavisini yarıda keserek takımının başında yer alan Başantrenör Bogdan Tanjevic’in özverisi tüm toplumda takdirle izlenirken Sırp Hoca Türk takımının motivasyonu olmuştur.
Referandum ile kabul edilen Anayasa değişikliğinin bugünden sonra hayatımızda neleri değiştireceğini ise yaşayarak göreceğiz. Referandum sürecinde genelde değişiklik yanlıları ve özelde iktidardaki Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti), sözkonusu değişikliklerin Avrupa Birliği (AB) standartlarında olduğundan, Anayasa Mahkemesi (AYM) ile Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK) gibi revizyon öngörülen kurumların kavuşacakları yapının zaten birçok Avrupa ülkesinde çok uzun zamandan beri var olageldiğini ısrarla vurgulamışlardır. Peki, bu değişikler ifade edildiği gibi Türkiye’nin AB üyeliği sürecinde avantaj sağlayacak mıdır?
Türkiye’nin AB üyeliğini uzunca bir süredir destekleyen ABD ile pek çok Avrupa ülkesinden referandum sonrasında olumlu açıklamalar yapılmıştır. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ı telefonla arayarak sonucun Türkiye için oldukça önemli olduğunu vurgulayan ABD Başkanı Barack Obama, referanduma katılımın Türk demokrasisinin canlılığını ortaya koyduğunun altını çizmiştir. Almaya Dışişleri Bakanı Guido Westerwelle, Anayasa’da değişikliğinin Türkiye’nin AB’ye üyelik yolunda attığı çok önemli bir adım olduğunu ve Türkiye’de “açık toplum” oluşumu sürecine katkı sağlayacağını ifade ederken AB Komisyonu Genişlemeden Sorumlu Temsilcisi Stefan Füle de referandum sonucunun AB üyelik kriterleri çerçevesinde önemli bir adım olduğunu ancak yeni reformlarla desteklenmesi gerektiğini belirtmiştir. Avrupa Parlamentosu Türkiye Raportörü Ria Oomen-Ruijten ise yazılı açıklamasında, referandum sonucuyla halkın “daha demokratik bir Türkiye” isteğini göstermesiyle Alevi ve Kürt vatandaşların sorunları için daha etkin girişim beklentisine vurgu yapmıştır.
AB ülkelerinde Türkiye’deki referandum sonuçlarına geniş yer verilirken pek çok basın-yayın organında referandum sürecindeki gelişmeler de yakından takip edilmiştir. İngiltere’nin küresel ölçekte saygınlığını ispatlayan gazetelerinden Guardian, “Seçmen Anayasa değişikliğine onay verdi, hâkim ve askerler kaybetti” başlığı ile duyurduğu haberinde, Türkiye’nin içinden geçmekte olduğu büyük siyasal dönüşüme göndermede bulunmuştur. Daily Telegraph ise referandum sonucunun Türkiye’nin AB iddiasını güçlendirirken en önemli sonucun dış politikada ortaya çıkacağı öngörüsünde bulunmuştur. Almanya’da basılan ve bir milyondan fazla tirajı ile sadece Avrupa’nın değil dünyanın önde gelen haber dergilerinden haftalık Der Spiegel, %58’lik “evet” ile Türkiye’de vatandaşların çoğunun değişiklikten yana oy kullanırken Başbakan Erdoğan’ın da önemli bir başarı elde ettiğini internet sayfasından duyurmuştur. İtalyan haber kaynakları Başbakan Erdoğan’ın referandum akşamı kucaklayıcı konuşmasına geniş yer ayırırken referandum sonucunu “yeni bir milat” olarak yorumlamışlardır. Yunanistan basını referandumu “Erdoğan’ın Zaferi” olarak değerlendirirken 1918’de yayın hayatına başlamasıyla İsrail’in en eski gazetesi unvanını taşıyan Haaretz (????) her ne kadar İsrail’de sevilmeyen bir siyasetçi olsa da Başbakan Erdoğan için “Atatürk’ten sonra en uzun görev yapan ve en nüfuzlu lider” olduğunu sayfalarına taşımıştır.
Aslında perşembenin gelişi çarşambadan belli olmuştur. Ortadoğu Barış Süreci, Pakistan’a yapılacak insanî yardım ve Türkiye ile ilişkilerin ele alındığı 10-11 Eylül 2010’da Brüksel’de gerçekleştirilen AB Dışişleri Bakanları gayrı resmi bir formatta toplandı. Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun da katıldığı bu toplantıda Finlandiya Dışişleri Bakanı Alexander Stubb, Türk dış politikasının performansına övgüler yağdırırken “Türkiye’nin dış politika alanında dünya çapında ilk beşte yer aldığını” belirtip “uluslararası arenada AB üyelerinin her birinden ya da toplamından daha etkili olduğunu” ifade etti. Bu bakımdan Avrupa’daki pek çok ülkede canlı yayınlarla takip edilen referandum süreci, yerini açılan yeni dönemle sonuçların hayata geçirilmesinin beklentisine bıraktı.
Yapılan değişiklerin Türkiye’nin AB’ye tam üyelik sürecini hızlandırmak için tek başına yeterli olamayacağı ortadadır. Öte yandan referandumun tetikleyeceği bir dizi yeni düzenleme ve reform, Türkiye’nin AB yolculuğunda hatırı sayılır bir mesafeyi daha hızlı kat etmesine imkân sağlayacaktır. İşte bu yüzden Devlet Bakanı ve Baş Müzakereci Egemen Bağış, “dönüm noktası” olarak nitelendirdiği referandumda, oylanan her maddenin AB üyelik müzakerelerinde açılan yeni bir fasıl kadar önemli olduğunu söylerken bu duruma gönderme yapmaktadır. Referandum sonrası 17 Eylül Cuma günü İstanbul’da toplanacak “Reform İzleme Grubu” Türkiye’nin reform haritasını yeniden çizecektir. AB’ye tam üyelik konusu neredeyse müzakerelerin açılmasından bu yana iktidardaki AK Parti açısından tabanını milliyetçi partilere kaptırma endişesi ile beklemeye aldığı bir konu haline gelmişti. Referandum sonrası konuşmasında sivil Anayasa çalışmalarına ivme verileceği vaadinde bulunan Başbakan Erdoğan açısından artık AB’ye tam üyelik bir endişe konusu olmaktan çıkarken Türkiye’nin kapısında elli yıldan fazla beklediği AB’ye eski aşkı yeniden depreşmekte ve gündemdeki yerini almaktadır. İşte bu yüzden 12 Eylül 2010 Referandumu, sadece iç siyasete dair sonuçları bakımından değil, önümüzdeki dönemde gündemin ipuçlarını da taşıması bakımından bir milat, dönemeç ve kilometre taşıdır.
SDE Uzmanı Doç. Dr. Murat Çemrek
SDE Asistanı Amine Yazıcı
|
|
15 Eylül 2010 - 01:56:31
|
| Dolar |
|
|
1.492
|
1.502
|
| |
| Euro |
|
|
1.944 |
1.959 |
| |
| Sterlin |
|
|
2.316 |
2.360 |
| |
| Altın |
|
|
61.45 |
61.89 |
| |
| IMKB |
|
|
63862 |
|
|
