|
|
|
| 1920 Haganah, 1948 İsrail: Terörün Tarihi Seyri |
|
|
|
| İsrail devleti'nin geçmişte ve günümüzde terörle olan yakın ilişkisi. |
| |
İsrail devletinin kuruluşunda, kendine tarım arazisi açmak isteyen çiftçi misali kendine alan açan ve yıllar sonra bir dizi siyasi manevralarla ülkeye dönüşen İsrail devlet örgütü 1900’lerin başında ortaya çıkan bir çok çete sayesinde bu günlere gelebilmiş. Burada ele alınanların çoğu resmi nitelik kazanarak devletin kurucu unsurları halini almış örgütler fakat bir de yakın geçmişte yine gizli servis aracılığıyla oluşturulan ve kullanılan ve bir çok mülteci kampında soykırım yapan örgütler var. Onları incelemeyi ise başka bir zamana bırakıyoruz.
İbranice savunma anlamına gelen, gizli yer altı örgütü Haganah önceleri Bar Giora ve sonrasındaki Hashomer gibi 100 kişilik küçük savunma birlikleri halinde 1900’lerin başında doğan otorite boşluğunda Filistin’de varlık göstermeye çalışıyordu. 1920 yılında Arap ve 1921 yılındaki Jaffa ayaklanmalarında Yahudi önderleri kendi yaşam yerlerinin İngiliz hükümeti tarafından korunmayacağını düşünerek daha örgütlü davranmaya karar verdiler ve Haganah’yı kurdular. Örgüt daha sonra karşı saldırıya geçerek etki alanını genişletti ve 1920 ile 1929 arasında güçlü, merkezi bir birlik halini aldı. Haganah örgütü sadece birkaç yerde faaliyet gösteren ve çok fazla silahlanamamış birliklerden oluşuyordu. Militanları daha çok çiftçilerdi. 1929’daki Arap katliamı sonrasında Haganah’nın rolü ciddi biçimde değişti. Çok daha büyük bir organizasyon haline gelerek Yahudi yerleşimlerinin çoğunda neredeyse bütün gençliği etkileyen ve binlerce üyesi olan bir yapıya ulaştı. Yabancı silahlı güçlerin çeşitli mühimmatlarını ele geçirip silah kapasitesini arttırdı ve yeni, eğitilmiş insanlardan oluşan bir yer altı örgütü inşa etti.
1936’ya gelindiğinde 10 000’i savaşmaya hazır 40 000 kişilik bir silahlı güç haline gelmişti. 1936-1939 Arap isyanı sırasında İngiliz çıkarlarını koruma görevini üstlendi. On üç bölgesel gruptan oluşan ve 1 500 savaşçısı bulunan FOSH (Plugot Sadeh = Arazi Birlikleri) ve daha sonra HISH (Heil Sadeh = Arazi Kuvvetleri) birlikleriyle Arap isyanlarını bastırdı. Hiç bir zaman İngiliz yetkililerince resmi olarak varlığı kabul edilmeyen örgüt, zaman içerisinde Albay Orde Wingate tarafından oluşturulan ve eğitimi üstlenilen Yahudi Toplum Polisi, Yedek Yahudi Birlikleri, Özel Gece Mangası adlarıyla tanındı ve İngiliz birliklerine entegre oldu. Örgütün temel anlayışı en iyi savunma saldırıdır şeklindeydi ve 1931’e gelindiğinde örgütün en militan unsurları Irgun Tsva'i-Leumi’i (Ulusal Ordu Birliği) kurdu. 1940 yılında Irgun İkinci Dünya Savaşı’nda İngiliz güçlerine saldırıp saldırmama konusunda fikir birliği sağlayamayınca içinden Lehi’yi (Lochamei Herut Yisrael = İsrail Özgürlük savaşçıları yada daha yaygın bilinen adıyla; liderleri Avraham Stern’den hareketle Stern Çetesi) doğurdu. Stern'in en büyük amacı, “Fırat ve Nil arasında bir İbrani Krallığı” kurmaktı. Amacının büyüklüğüne oranla Lehi’nin gücü çok sınırlıydı. Üye sayısı birkaç yüz savaşçıyı geçmiyordu ve silah stoku da çok kısıtlıydı. Hedeflerle gerçek güç arasındaki fark Stern'in savaş metodunu sert ve aşırı eylemler olarak belirlemesine neden oldu. Örgüt Filistin'deki havaalanlarına, demiryollarına ve öteki stratejik tesislere saldırılar düzenledi. Filistin dışında da terör eylemleri düzenleyen örgütün iki üyesi, 6 Kasım 1944'te Kahire'de İngiliz hükümetinin Orta Doğu temsilcisi Lord Moyne'u öldürdü. Kasım 1945'te İsrail Savunma Birlikleri kurulunca Stern Çetesi de, Haganah ve İrgun gibi bu harekete katıldı. Örgüt bu hareketin içindeyken çeşitli operasyonlar gerçekleştirdi. Bunların en önemlisi Haziran 1946'da gerçekleştirilen ve 11 örgüt üyesinin de öldüğü Hayfa demiryolu şantiyesinin bombalanması eylemiydi.
1939 yılında İngiliz hükümeti Filistine olan Yahudi göçüne büyük sınırlamalar getirince, daha önce İngiliz birliklerince silah ve eğitim açısından desteklenen, Lübnan ve Filistin’lileri Nazi şiddetinden korumakla görevli ve Haganah’ya bağlı Palmach adlı birim 100 000 den fazla Yahudi’nin gizli yollardan Filistin’e getirilmesini sağladı. Bu süreçte de, İngilizlerin göç kısıtlamalarına karşı bir çok protesto gösterisi örgütledi.
1944’te İngilterenin ortadoğu bakanı Lord Moyne’nun Lehi militanları tarafından suikastle öldürülmesindne sonra Haganah, Irgun ve mensuplarının kaçıırlıp sorgulanmaları ve benzeri işler için İngilizlerle birlikte çalıştı. Yahudi halkını korumak için Haganah’ya katılan bir çok Yahudi genci bu gelişmeler karşısında çok büyük hayal kırıklığı yaşadılar. Irgun ise tabanına bir iç savaşa sebebiyet vermemek için kendisine yapılanları karşılıklsız bırakma çağrısında bulundu. Fakat bazı Irgun üyeleri bu çağrıya kulak asmadılar ve intikam için çalışmaya başladılar. Haganah’nın Irgun ve Lehi’ye karşı başlattığı ve Av Mevsimi olarak bilinen bu süreç üç örgütün de İsrail Savunma Birlikleri adı altında toplanmasıyla sona erdi.
Bu yeni yapılanmada üç örgütün farklı görevleri vardı: Lehi bireysel terörist saldırıları düzenlemekle, Irgun noktasal askeri operasyonları yürütmekle, Haganah ise son ve kesin saldırıları gerçekleştirmekle görevliydiler. Bu birleşik yapı Irgun’un dokuz ay sonra 22 Temmuz 1946’da Filistin'deki İngiliz yönetiminin merkezi olan Kudüs'teki King David Oteli'ni bombalamasıyla son bulur. Bu olaydan sonra Haganah kendisini diğer iki örgütten ayrı tutmaya karar verir.
Irgun’un İngilizlere karşı giriştiği savaşın asıl nedeni 1939 yılında açıklanan Beyaz Sayfa bildirisindeki Manda ilanıydı. 1944’e kadar İngilizlare ait bir çok bina ve kuruma düzenlenen saldırılar başta olmak üzere bir çok resmi görevlinin öldürülmesiyle geçen beş yıl, İngilizlein İkinci Dünya Savaşı’nın ilk yılında Haganah’yı desteklemesine neden oldu. Daha sonra bir çok Filistinli yahudi İngiliz Ordu Birliklerine bağlı Yahudi Tugayı adı altında eğitildi ve Kuzey Afrika ve İtalya’da savaşmak üzere görevlendirilidiler. Savaştan sonra Filistin üzerindeki vesayetinden vaz geçmeyen İngiltere’ye karşı tavır alan Haganah Atlit Camp’taki demir yolu ağının bombalanması, çeşitli üslere sabotaj ve baskınlar, yasadışı yollardan Filistin'e girmiş Yahudileri ülke dışına çıkarmakta kullanılan gemileri havaya uçurmak gibi bir çok eylem örgütledi. Diğer eylemlerini ise şöyle sıralayabiliriz:
31 Aralık 1947`de yukarıda adı geçen Beledu`ş-Şeyh köyüne gerçekleştirilen ikinci saldırıda köy halkından 600 kişi öldürüldü.
5 Ocak 1948`de Batı Kudüs`te Müslüman Araplar’a ait Semiramis Oteli`ni kundaklayıp 26 kişinin yanarak ölmesine sebep oldu.
14 Şubat 1948`de Palmach’a mensup teröristler tarafından el-Celil`e bağlı Sa`sa` köyüne düzenlenen saldırıda 20 ev içindekilerle birlikte yıkılmıştır.
13 Mart 1948`de Kefer Huseyniye köyüne bir saldırı düzenleyerek köydeki evlerin çoğunu yıkıp ve 30 kişiyi öldürdüler.
31 Mart 1948`de Hayfa- Yafa trenini havaya uçurarak 40 Filistinlinin ölümüne sebep oldular.
11 Nisan 1948`de el-Kastel yakınındaki Kaloniye köyüne baskın düzenleyerek birçok kişiyi öldürdü, birçoklarını da yaraladılar.
28 Ekim 1948`de Devayime katliamı gerçekleştirildi. Bu olayda Siyonist teröristler 3000 kişiden oluşan köy ahalisini köyün camisine doldurarak kurşun yağmuruna tuttular ve çoğunu öldürdüler
Haganah daha sonra 1948’de İsrail Devletinin kurulmasından iki hafta sonra oluşturulan İsrail Savunma Kuvvetleri’ne dönüştürüldü. O günlerde ünlü olmayan üyelerindne bazıları Yitzhak Rabin, Ariel Sharon, Rehavam Zeevi, Dov Hoz, Moshe Dayan, Yigal Allon ve Dr. Ruth Westheimer’di.
Irgun ise 17'si Yahudi olmak üzere toplam 91 kişinin hayatını kaybettiği King David otelinin bombalanmasından sonra, 29 Eylül 1947 tarihinde de Filistin'in Hayfa şehrinde bir polis karakolunu bombalayarak 4 İngiliz ve 4 Arap polisle 2 Arap sivil olmak üzere, toplam 10 kişinin ölümüne yol açtı. 29 Aralık 1947’de Kudüs'teki bir kafeye el bombaları atarak 11 Arap sivilin ve 2 İngiliz polisinin ölümüne sebep oldular. 7 Ocak 1948’de otobüs durağındaki Arapların üzerine bomba atarak 17 kişiyi öldürdüler. 9 Nisan 1948’de Stern Çetesi ile birlikte bir Filistin köyü olan Deir Yasin'e akıllara durgunluk verecek bir baskın düzenleyip 254 Filistinliyi öldürdüler.
Aslına bakılırsa yukarıda anlatılanlar üzerine belki bir kitap bile yazılabilir. İrili ufaklı onlarca örgüt değişik bir sürü illegal faaliyet göstererek bu günlere gelmiş bulunuyorlar. Bu günse yaşanan bu saldırgan tavrın aslında çok değil, seksen yıl öncesine dayandığı kolaylıkla anlaşılabiliyor.
Bu yazı Yeni Harman dergisinde yayınlanmıştır.
|
|
31 Mayıs 2010 - 23:27:45
|
| Dolar |
|
|
1.593
|
1.608
|
| |
| Euro |
|
|
1.908 |
1.928 |
| |
| Sterlin |
|
|
2.295 |
2.340 |
| |
| Altın |
|
|
62.17 |
62.71 |
| |
| IMKB |
|
|
55234 |
|
|
